Είναι μια δράση που θα πραγματοποιείται κάθε άνοιξη στην πόλη της Αθήνας.
Εβδομήντα επιλεγμένα κτήρια, αριστουργήματα της αρχιτεκτονικής ανοίγουν τις πύλες τους το ερχόμενο Σαββατοκύριακο και συστήνονται στο ευρύ κοινό, στο πλαίσιο της δεύτερης διοργάνωσης «Open House Athens». Δημόσια και ιδιωτικά κτήρια με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον θα έχουν ελεύθερη είσοδο για το κοινό, μετατρέποντας την πόλη σε ένα ανοιχτό μουσείο με εκθέματα τους ίδιους τους χώρους.
Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους διεθνείς θεσμούς με σκοπό την ανάδειξη και την προώθηση της αρχιτεκτονικής. Για ένα Σαββατοκύριακο, δημόσια και ιδιωτικά κτίρια ανοίγουν τις πύλες τους στο κοινό δωρεάν και η πόλη μετατρέπεται σε ένα μεγάλο μουσείο, με εκθέματα τα ίδια της τα κτίρια και την αρχιτεκτονική της.
Η ιδέα ξεκίνησε από το Λονδίνο το 1992 και μέχρι σήμερα διαδόθηκε σε περισσότερες από 21 πόλεις ανά την υφήλιο αποκτώντας συστηματικούς επισκέπτες και υποστηρικτές, συνεισφέροντας στην ανάδειξη της σημασίας της αρχιτεκτονικής στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Στις πόλεις που συμμετέχουν παγκοσμίως, συμπεριλαμβάνονται ενδεικτικά: Νέα Υόρκη, Δουβλίνο, Τελ Αβίβ, Ιερουσαλήμ, Ελσίνκι, Μελβούρνη, Βαρκελώνη, Σικάγο, Ρώμη, Λισαβόνα, κ.α.
Το πρώτο Open House στην Ελλάδα διοργανώθηκε στις 23 – 25 Νοεμβρίου 2012 στη Θεσσαλονίκη και δέχτηκε πάνω από 12.000 επισκέψεις, δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει από κοντά την πόλη και την αρχιτεκτονική της.
Οι δράσεις Open House Athens και Open House Thessaloniki διοργανώνονται από την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Open House Greece, η οποία ιδρύθηκε το 2012 και ανήκει στην ευρύτερη οικογένεια του Open House Worldwide, οργανισμό που μεριμνά για την παγκόσμια προβολή κάθε εκδήλωσης Open House.
Στόχοι της δράσης Open House Athens είναι καταρχάς η επαφή και εξοικείωση του κοινού με την έννοια της αρχιτεκτονικής, αλλά και η προώθηση της Αθήνας και της χώρας μας γενικότερα στο εξωτερικό, μέσα από το πρίσμα της αρχιτεκτονικής δημιουργίας και του πολιτισμού. Η Αθήνα, όπως κάθε πόλη με μακραίωνη ιστορία, διαθέτει αρχιτεκτονικό πλούτο, έχει να επιδείξει με σημαντικά δείγματα αρχιτεκτονικής από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα. To Open House Athens είναι μια μοναδική ευκαιρία κάτοικοι και επισκέπτες της Αθήνας να γνωρίσουν από κοντά την αρχιτεκτονικής της, να κατανοήσουν το δομημένο περιβάλλον μέσα στο οποίο κινούνται, να δουν με μια διαφορετική ματιά την πόλη, να οραματιστούν τις δυνατότητες της.
Τα κτήρια που εντάσσονται στο πρόγραμμα του «Open House Athens» καλύπτουν μια ποικιλία αρχιτεκτονικών έργων: δημόσια και ιδιωτικά, ιστορικά και σύγχρονα, κατοικίες, μουσεία, χώροι πολιτισμού, ξενοδοχεία και επαγγελματικοί χώροι.
Στην ενότητα των ιστορικών κτιρίων εντάσσονται μεταξύ άλλων το κτίριο Αβέρωφ, το μέγαρο της Παλαιάς Βουλής και το Ιλίου Μέλαθρον, σύγχρονα αρχιτεκτονικά και πολιτιστικά τοπόσημα, όπως το Μουσείο της Ακρόπολης και η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, κτήρια του Μοντέρνου κινήματος, όπως το δημοτικό σχολείο «Πάτροκλος Καραντινός», τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, σύγχρονα διακεκριμένα έργα, όπως το νηπιαγωγείο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών, κτήρια που αναβίωσαν έπειτα από μελέτη αποκατάστασης, όπως το Ρομάντσο και το «Thission Lofts» και μικροί αρχιτεκτονικοί, λιγότερο γνωστοί, θησαυροί.
Στους άγνωστους αρχιτεκτονικούς «θησαυρούς» που ανοίγουν τις πόρτες τους στο «Open House Athens» συγκαταλέγονται:
Πολυκατοικία με τίτλο «Η διάλυση του κουτιού»
Η αρχιτέκτονας Σοφία Τσιράκη απέσπασε το 2013 το βραβείο Αρχιτεκτονικής του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής για το συγκεκριμένο έργο της, που βρίσκεται στο Γκάζι. Ένα άλλο έργο της, το «Σπίτι- Κουτί: κατοικία και χώρος πολιτιστικός δραστηριοτήτων στο Κουκάκι» ήταν την ίδια χρονιά υποψήφιο για το ευρωπαϊκό βραβείο «Mies van der Rohe». Στο κτίσμα επιχειρείται η διάλυση των ισχυρών ορίων ενός κουτιού και η συγκρότηση μιας ανοιχτής, ρέουσας σύνθεσης ελεύθερων πλακών. Της Σοφίας Τσιράκη είναι και η πολυκατοικία και έκθεση γλυπτικής στα Ιλίσσια, που επίσης θα ανοίξει τις πόρτες της στο «Open House Athens». Η πολυκατοικία αυτή σχεδιάστηκε το 2004 και στο ισόγειό της λειτουργεί μουσειακός-εκθεσιακός χώρος προς τιμή του γλύπτη Νίκου Σοφιαλάκη.
Ατελιέ οδού Κυκλάδων
Το ατελιέ στη συμβολή των οδών Κυκλάδων 8 και Κεφαλληνίας σχεδίασε το 1957 ο αρχιτέκτονας Αριστομένης Προβελέγγιος, προκειμένου να αποτελέσει το σπίτι και εργαστήριο της γλύπτριας Ιωάννας Σπητέρη. Είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα μοντερνισμού, στο οποίο διασώζονται όλα τα αρχικά αρχιτεκτονικά του στοιχεία. Τις επόμενες δεκαετίες το κτήριο ερήμωσε μέχρι που το 2008 αποκαταστάθηκε από τον αρχιτέκτονα Διονύση Σοτοβίκη, προκειμένου να στεγάσει γκαλερί τέχνης (ώς το 2012). Σήμερα λειτουργεί και πάλι ως κατοικία και ατελιέ.
21ο Δημοτικό Σχολείο «Λέλα Καραγιάννη»
Πρόκειται για νεοκλασικό κτήριο στην οδό Κύπρου 43, στην πλατεία Αμερικής, που χτίστηκε την περίοδο 1897-1899. Έχει στεγάσει πλήθος χρήσεων. Από το 1904 λειτούργησε εκεί κλινική με την επωνυμία «Νοσοκομείον Νευρικών Νοσημάτων Maison De Sante», ενώ από τις αρχές της δεκαετίας του ’40 και μέχρι το 1959 στέγασε την Ανωτέρα Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών. Στη συνέχεια φιλοξενήθηκαν στο κτήριο τμήματα του Μικρού Πολυτεχνείου, ενώ μέχρι το 1981 στέγασε το 41ο Γυμνάσιο και Λύκειο Αθηνών. Τον Νοέμβριο του 1978 το κτήριο απαλλοτριώθηκε υπέρ του σχολικού ταμείου του 21ου Δημοτικού Σχολείου με δαπάνη του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων, που πραγματοποίησε και αποκατάστασή του. Το 1984 το κτήριο χαρακτηρίστηκε έργο τέχνης.
Θέατρο-αμαξοστοιχία «Τρένο στο Ρουφ»
Η ατμομηχανή και τα βαγόνια, όπου στεγάζονται οι χώροι του θεάτρου «Τρένο στο Ρουφ» χρονολογούνται από το 1927 ώς τα τέλη του 1970 και έχουν επισκευαστεί και ανακαινιστεί μερικά ή ολικά κατά τη διάρκεια τόσο της αρχικής όσο και της μετέπειτα χρήσης τους. Τα βαγόνια αποτελούν τεκμήριο της ιστορίας των ελληνικών σιδηροδρόμων. Ανάμεσά τους βρίσκονται ένα αυθεντικό βαγόνι του Όριαν Εξπρές, αλλά και φορτηγά βαγόνια από τον Β” Παγκόσμιο πόλεμο.
Κέντρο Αυτισμού «Το περιβολάκι»
Το κτήριο, που βρίσκεται στην Παιανία και ολοκληρώθηκε το 2009 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Τομπάζη, είναι ειδικά σχεδιασμένο για παιδιά με προβλήματα αυτισμού. Πρόκειται για ένα κτίριο απόλυτα ενταγμένο στο φυσικό περιβάλλον, που καταφέρνει μέσω της λειτουργικής του διάταξης και του βιοκλιματικού του σχεδιασμού να δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες απασχόλησης των παιδιών. Το κτήριο αναπτύσσεται σε σχήμα «πι» που προβάλλει σταδιακά από το έδαφος και δημιουργεί έναν προστατευμένο εξωτερικό χώρο ανάμεσα στις πτέρυγές του.
Το αναλυτικό πρόγραμμα με τα κτίρια και τα ωράρια βρίσκεται αναρτημένο στην ιστοσελίδα www.openhouseathens.gr
